Vaardigheidstoetsen, of brandweerwedstrijden, worden door heel het land georganiseerd. Dit gebeurt via het Algemeen Brandweer Wedstrijd Comité (ABWC). De wedstrijden zijn bedoeld om op een leuke en realistische manier de bekwaamheid te testen van de brandweer. Ook in zeeland zijn de vaardigheidstoetsen in volle gang. Maar wat komt er eigenlijk allemaal kijken bij het organiseren? En hoe werkt een wedstrijd in de praktijk voor deelnemers? Patrick De Klerck is samen met provinciaal coördinator Gert Mulder eindverantwoordelijke voor de vaardigheidstoetsen in Zeeland. Dit doet hij naast zijn werk als coördinator van het team Vakbekwaam Blijven. Aan de hand van een interview geeft hij een kijkje achter de schermen bij de vaardigheidstoetsen binnen Brandweer Zeeland!
Patrick, zou je kunnen vertellen waarom de vaardigheidstoetsen worden georganiseerd?
“Vaardigheidstoetsen spelen een belangrijke rol in het toetsen van vaardigheden. Tijdens de vaardigheidstoetsen bootsen we realistische scenario’s na, zodat brandweerfunctionarissen kunnen laten zien wat ze in huis hebben. Het wedstrijdelement voegt daar een extra dimensie aan toe. Dit voert de druk op en maakt de situatie nog realistischer. Hoewel deelname niet verplicht is, merken we dat veel posten enthousiast meedoen. Het is een mooie kans om je vaardigheden te beoefenen als team of individu. Daarnaast is het een mooie traditie die we al lang in stand houden.”
Op deze manier houden we rekening dat er altijd brandweer beschikbaar is om échte incidenten te bestrijden.
Tof dat het wedstrijdelement extra lading geeft aan de vaardigheidstoetsen! Maar hoe komen de wedstrijden eigenlijk tot stand?
“Elke vaardigheidstoets wordt georganiseerd door een brandweerpost. Er is een regionale planning waarin is opgenomen welke post de organisatie op zich neemt. Dat wordt per gebied bekeken en de aangewezen posten worden op tijd aangeschreven. Soms vraagt een post om een ander moment, en daar proberen we dan rekening mee te houden. Met de clustercommandanten stemmen we vervolgens af wat mogelijk is. Jaarlijks kunnen de posten inschrijven voor deelname aan de provinciale vaardigheidstoetsen. Voor de dagindeling wordt rekening gehouden met de voorkeuren van de posten en dekking per gebied. Op deze manier houden we er rekening mee dat er altijd brandweer beschikbaar is om échte incidenten te bestrijden.
De organiserende brandweerpost doet zelf niet mee op de wedstrijddag, want de ploeg bedenkt zelf een scenario. Deze is vaak gebaseerd op iets wat ze zelf hebben meegemaakt, interessant vinden of willen oppakken als leermoment. Als coördinatoren denken we mee in over het scenario. Hier moet namelijk wel een opbouw in zitten vanaf de provinciale vaardigheidstoetsen tot aan de landelijke finales. Tevens moet het scenario realistische waarnemingspunten hebben. Van de oefenlocatie tot aan de prijsuitreiking, veel wordt door de post zelf geregeld.”
Dat klinkt als een behoorlijke organisatie. Wat is precies jouw rol verder tijdens deze wedstrijden?
“Ik houd me dus vooral bezig met de planning en organisatie vooraf. Op de dag zelf ontvang ik onder andere de burgemeesters en clustercommandanten. Daarnaast geef ik een briefing bij de start van de dag over de bijzonderheden. Ik ben als het ware de ‘spreekbuis’ van de organisatie en de eindverantwoordelijke. Aan het einde van de dag sluit ik af met de prijsuitreiking. Maar de belangrijkste rol is op de dag weggelegd voor de waarnemers, administratie, centralist en alle andere ondersteunende vrijwilligers. Het wordt enorm gewaardeerd dat deze mensen helpen tijdens de vaardigheidstoetsen. Iedereen heeft een taak en samen zorgen we ervoor dat alles vlekkeloos verloopt. Eind 2024 zijn we bijvoorbeeld al begonnen met de voorbereidingen voor de wedstrijden van begin 2025, zodat alles goed geregeld is.”
En hoe worden de punten bepaald tijdens de toetsen?
“Vooraf worden via het ABWC-systeem de waarnemingslijsten per functie aan de hand van het scenario opgemaakt. Per waarnemingslijst zijn er diverse waarnemingspunten die tijdens de vaardigheidstoets worden beoordeeld op basis van de 4-puntenmatrix (KO, onvoldoende, voldoende en goed. We kijken naar specifieke onderdelen, zoals het juiste gebruik van middelen en procedure, omgaan met agressie, en hoe de teams zich aanpassen aan het scenario. Ook leidinggeven speelt een rol in de beoordeling. Tevens worden de totale speeltijd en redtijd van eventuele slachtoffers meegenomen in de beoordeling. Per vaardigheidstoets bepalen we waar de zwaartepunten liggen, zodat er een eerlijke en realistische beoordeling plaatsvindt. We maken hiervoor gebruik van het systeem van het ABWC. Dat zorgt voor een gestroomlijnde en eenduidige puntentelling met het oog op de landelijke wedstrijden.”
De spanning kan tijdens de wedstrijden vast hoog oplopen. Ondanks dat blijft de sfeer vast goed?
“Absoluut! De teams die meedoen, zitten in de leerstand en zijn altijd gemotiveerd. Het informele stukje na afloop draagt daar ook aan bij. Natuurlijk zijn er verschillen in motivatie; sommige teams doen mee voor de lol, terwijl anderen echt fanatiek strijden. Uiteindelijk draait het om de ervaring en het verbeteren van vaardigheden. Ook voor het publiek is het interessant, want zij kunnen vaak goed meekijken met de scenario’s.”
Je had het ook over de landelijke wedstrijden. Hoe werkt dat precies?
“Bijna elke provincie organiseert vaardigheidstoetsen. De posten die regionale vaardigheidstoetsen winnen (meestal de eerste 3) gaan door naar de volgende ronde, genaamd de 1e gewestelijke ronde. Dan gaan ze de strijd aan tegen teams uit bijvoorbeeld Brabant en Zuid-Holland-Zuid. Uiteindelijk plaatsen de beste teams zich voor de landelijke finale. Dat is echt de top van Nederland!”
En in Zeeland organiseren we ook nog Zeeuwse brandweerwedstrijden. Hoe zit dat?
“Klopt! Deze vallen niet onder het ABWC, maar zijn wel een waardevolle toevoeging. We noemen dit de onderlinge Zeeuwse brandweerwedstrijden (OZV). Dit jaar organiseert brandweer Hulst deze op 25 oktober. Op één dag doen veel Zeeuwse posten mee. Degenen die niet aan de ABWC-wedstrijden meedoen doen vaak wel aan deze mee. Zo krijgen ze hier alsnog de kans om hun vaardigheden te toetsen. Daarnaast leren de posten binnen Zeeland elkaar ook eens op een andere manier kennen. Deze wedstrijden organiseren we op eigen initiatief.”
Ben jij nieuwsgierig geworden naar hoe deze vaardigheidstoetsen er in het écht uitzien? Elke wedstrijd is te bekijken. Op 12 april organiseert Sluiskil vaardigheidstoetsen. Hou onze website in de gaten voor meer data! ABWC vaardigheidstoetsen 2025 | Veiligheidsregio Zeeland
